हमासको पक्षमा टर्की, इजरायलसँग बढ्यो तनाव

काठमाडौं । गाजा पट्टीमा इजरायलको बढ्दो आक्रमणको बीचमा टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगानले शनिबार इजरायललाई ‘युद्ध अपराधी’ भनेका छन् । जसको जवाफमा इजरायलले टर्कीबाट आफ्ना कूटनीतिज्ञहरूलाई फिर्ता बोलाएको छ।

विगतका वर्षहरूमा दुवै देशले आपसमा तनाव कम गर्ने र कूटनीतिक सम्बन्ध पुनर्स्थापित गर्ने प्रयास गरेका थिए । तर, पछिल्लो विवादका कारण यी प्रयासमा बाधा पुगेको छ ।

एर्दोगानले के भने ?
शनिबार टर्कीको दक्षिणपन्थी र कट्टरपन्थी मुस्लिम समूहहरूले इस्तानबुल र अन्य धेरै शहरहरूमा प्यालेस्टिनीहरूको समर्थनमा विशाल जुलुस निकालेका थिए।

इस्तानबुलमा यस्तै एउटा र्‍याली राष्ट्रपति एर्दोगानको न्याय र विकास पार्टी एकेके पार्टीले आयोजना गरेको थियो। एर्दोगानका अनुसार र्‍यालीमा करिब १५ लाख मानिस सहभागी भएको समाचार एजेन्सी एएफपीले जनाएको छ ।

इस्तानबुलमा भएको र्‍यालीमा एर्दोगानले इजरायल र यसका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुलाई निशाना बनाएर भने, ‘इजरायल, तिमी कब्जा गर्ने देश हौ।’‘इजरायल तिमी यहाँ कसरी आइपुग्यौ ? तिमीले यहाँ आफ्नो ठाउँ कसरी बनायौ ? तिमी कब्जाकर्ता हौ, तिमी एउटा संस्था मात्र हौ र टर्कीका जनतालाई यो थाहा छ।’

उनले इजरायली सरकारलाई ‘युद्ध अपराधी’ जस्तो व्यवहार गरेको वर्णन गरे जसले ‘प्यालेस्टिनीहरूलाई पूर्ण रूपमा मेटाउन चाहन्छ।’‘यदि हमास आतंकवादी संगठन हो भने नेतन्याहु पनि आतंकवादी हो। इजरायल, तिमीलाई लाजमर्दो... हामी तिमीलाई संसारको सामु युद्ध अपराधी घोषणा गर्नेछौं। हामी अहिले त्यसको तयारी गरिरहेका छौं।’उनले भने, ‘आफ्नो सुरक्षा गर्नु कुनै पनि देशको अधिकार हो। तर यस मामिलामा न्याय कहाँ छ ? यहाँ न्याय छैन , गाजामा जे भइरहेको छ त्यो नरसंहार हो।’

एर्दोगानले के भनेका छन् ?
तर, हमासविरुद्ध इजरायलको अभियान सुरु गरेपछि एर्दोगानले इजरायलविरुद्ध केही बोलेको यो पहिलो पटक भने होइन।गत हप्ता एर्दोगानले इजरायलले हमास विद्रोहीहरू विरुद्ध 'अमानवीय युद्ध' गरिरहेको भन्दै इजरायलको भ्रमण रद्द गरेका थिए । उनले हमासलाई ‘लिबरेशन ग्रुप’ भनेका छन्, अर्थात् आफ्नो स्वतन्त्रताको लागि लडिरहेको समूह।

शनिबार इस्तानबुलमा भएको र्‍यालीमा एर्दोगानले पश्चिम मध्य पूर्वमा आफ्नो खुट्टा जमाउन चाहन्छ र इजरायल यस क्षेत्रमा आफ्नो हातको कठपुतली बनेको बताए।एर्दोगानले इजरायललाई समर्थन गर्ने पश्चिमी देशहरूलाई पनि निशाना बनाएर भने, ‘इजरायलले विगत २२ दिनदेखि खुलेआम युद्ध अपराध गरिरहेको छ, तर पश्चिमी देशहरूले यसको प्रतिक्रिया दिनु मात्रै छोड्नुहोस्, युद्धविरामको लागि पनि आग्रह गर्न सक्दैन।’

‘गाजामा भइरहेको नरसंहारको पछाडि मुख्य दोषी पश्चिमी देशहरू हुन्। यदि हामीले केही इमान्दार आवाजहरू छोड्यौं भने, गाजामा के भइरहेको छ त्यो पूर्णतया पश्चिमी देशहरूको काम हो।’

उनले इजरायल र यसका सहयोगीहरूले इसाई र मुस्लिमहरूलाई एकअर्काको विरुद्धमा खडा गरेर ‘धर्मयुद्धको वातावरण’ सिर्जना गरेको आरोप लगाए। उनले भने, ‘हाम्रो कुरा सुन्नुहोस्, शान्तिको पहल गरेर कसैले हार्ने छैन ।’

आफ्नो दुई दशकको शासनकालमा एर्दोगानले प्यालेस्टिनीहरूको अधिकारका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समर्थन जुटाउने अभियानको नेतृत्व गर्दै आएका छन्।शनिबारको र्‍यालीमा भाग लिनुअघि एर्डोगानले सामाजिक सञ्जालमा गरेको पोस्टमा इजरायलको पछिल्लो क्र्याकडाउनले ‘निर्दोष नागरिकहरूलाई लक्षित’ गरेको र गाजामा मानवीय सङ्कटलाई गहिरो बनाएको बताए।

उनले अपील गरे, ‘इजरायलले यो पागलपनलाई जतिसक्दो चाँडो बन्द गर्नुपर्छ र आक्रमणहरू बन्द गर्नुपर्छ।’

इजरायलको प्रतिक्रिया
एर्दोगानको सम्बोधन समाप्त भएको केही समयपछि इजरायलका विदेशमन्त्री एली कोहेनले टर्कीबाट आफ्ना कूटनीतिज्ञहरूलाई फिर्ता बोलाउने निर्णय गरेको बताए।

‘एर्डोगानको तीखो टिप्पणीपछि हामीले हाम्रा कूटनीतिज्ञहरूलाई टर्की छोड्न आदेश दिएका छौं ताकि हामी इजरायल र टर्की बीचको सम्बन्धमा पुनर्विचार गर्न सकौं’ उनले सामाजिक प्लेटफर्म एक्समा लेखेका छन्।

इजरायलका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले भने, ‘हामीलाई युद्ध अपराधको आरोप नगर्नुहोस्। यदि तपाइँ सोच्नुहुन्छ कि तपाइँ हाम्रा सैनिकहरूलाई युद्ध अपराधको आरोप लगाउन सक्नुहुन्छ भने त्यो कपट हो।’

उनले भने, ‘इजरायलसँग विश्वको सबैभन्दा राम्रो नैतिक बलियो सेना छ।’उनले हमासलाई मानवता विरुद्धको अपराध गरेको र निर्दोष मानिसहरूलाई मानव ढालको रूपमा प्रयोग गरेको आरोप लगाए। उनले इजरायली रक्षा बलले नागरिकको सुरक्षाका लागि सक्दो प्रयास गरिरहेको दाबी पनि गरे।

उनले यसअघि गाजामा आफ्नो प्राथमिकता हमासका आतंककारीहरूलाई हटाउने र आफ्नो कब्जामा रहेको इजरायलीहरूलाई मुक्त गराउने रहेको बताएका थिए।