डब्ल्यूएचओले घोषणा गरेको ‘ग्लोबल हेल्थ लीडर्स अवार्ड’ पाउने बिजेताहरु

काठमाडौं । डब्लुएचओका महानिर्देशक डा. टेड्रोस अधानम गेब्रेयससले ग्लोबल हेल्थ लिडर्स अवार्डको विजेता घोषणा गरेका छन्। आइतबार उनले विश्वव्यापी स्वास्थ्यलाई अगाडि बढाउने र क्षेत्रीय स्वास्थ्य समस्याहरूको नेतृत्व गर्ने उत्कृष्ट योगदानको आधारमा सो अवार्डको विजेता घोषणा गरेका हुन्।  विश्व असमानता, द्वन्द्व, खाद्य असुरक्षा, जलवायु संकट र महामारीको अभूतपूर्व अभिसरणको सामना गरिरहेको बेला यस पुरस्कारले उत्कृष्ट योगदान पु¥याउने व्यक्तिहरूलाई सम्मान गरेको महानिर्देशक डा. टेड्रोस अधानम गेब्रेयससले बताएका छन्  ।

उनले  भने, ‘यी पुरस्कार विजेताहरूमा आजीवन समर्पण, अथक वकालत, समानताप्रति प्रतिबद्धता र मानवताको निस्वार्थ सेवा समावेश छ।’ ग्लोबल हेल्थ लिडर्स अवार्डबाट सम्मानित व्यक्तिहरु :- डा पल फार्मर रुवान्डामा फेब्रुअरी, २०२२मा सुतिरहेको अवस्थामा निधन भएका डा फार्मर हार्वर्ड मेडिकल स्कूलको ग्लोबल हेल्थ र सोशल मेडिसिन विभागका अध्यक्ष, पार्टनर्स इन हेल्थका सह-संस्थापक र प्रमुख रणनीतिकार थिए। सन् १९८७ मा स्थापित अन्तर्राष्ट्रिय गैर-सरकारी संस्थाबाट उनले बिरामी र गरिबीमा बाँचिरहेकाहरूका लागि प्रत्यक्ष स्वास्थ्य सेवा, अनुसन्धान र वकालत गर्ने गर्दथे। डा .फार्मरले स्वास्थ्य, मानवअधिकार र सामाजिक असमानताको परिणामबारे विस्तृतमा लेखेका थिए। वुमन एण्ड गर्ल्स इनिसिएटिभका सह-संस्थापक र अध्यक्ष विङ्डी “दीदी” बर्ट्रान्डले आफ्नो स्वर्गीय पतिकोतर्फबाट अवार्ड ग्रहण गरिन्। डा अहमद हङ्किर बेलायती-लेबनानी मनोचिकित्सक, डा. अहमद हङ्किर मानसिक स्वास्थ्य अनुसन्धान केन्द्र र युनाइटेड किंगडमको किंग्स कलेज लन्डनमा मनोचिकित्सामा एकेडेमिक क्लिनिकल फेलो हुन्। उनी दक्षिण लन्डन र मउडस्ले एनएचएस फाउन्डेशन ट्रस्टमा एनएचएसका लागि फ्रन्टलाइन मनोचिकित्सामा पनि काम गर्छन् ।

संयुक्त राज्य अमेरिकाको केप क्यानाभेरलमा क्यारिक इन्स्टिच्युट फर ग्रेजुएट स्टडीजमा शैक्षिक मनोचिकित्साका भिजिटिङ प्रोफेसरको रूपमा पनि उनले काम गरीरहेका छन्। बेलायतमा चिकित्सा विद्यालयमा हुँदा उनले लेबनानमा बस्दा दर्दनाक घटनाहरूद्वारा ट्रिगर गरिएको मनोवैज्ञानिक संकटको एक कमजोर एपिसोडको विकास गरे। उनी ‘द वाउन्डेड हीलर’का लेखक हुन्। जसमा एक एन्टी-स्टिग्मा कार्यक्रम जसले प्रदर्शन कला र कथा कथनको शक्तिलाई मनोचिकित्सासँग मिलाउँछ, जसलाई बेलायतका चार विश्वविद्यालयहरूको मेडिकल स्कूल पाठ्यक्रममा एकीकृत गरिएको छ। उनी मुस्लिम मानसिक स्वास्थ्य, इस्लामोफोबिया र हिंसात्मक चरमपन्थमा आफ्नो कामका लागि पनि परिचित छन्। लुडमिला सोफिया ओलिभेरा भेरेला ओलिभेरा भेरेला काबो भर्डेका युवा खेलकूद अधिवक्ता र काबो भर्डे राष्ट्रिय भलिबल टोलीका खेलाडी हुन्। उनी सबैका लागि खेलकुदमा पहुँच सहज बनाउने कामले युवाहरूमाझ जोखिमपूर्ण व्यवहारको लागि स्वस्थ विकल्प प्रदान गरिन। उनले प्रिया शहरमा युवाहरूका लागि साप्ताहिक प्रशिक्षण सत्रहरू सञ्चालन गर्ने गर्छिन्।

उनले अफ्रिकी क्षेत्रका धेरै खेलकुद प्रतियोगिताहरूमा पुरस्कार प्राप्त गरिसकेकी छिन। २०२१ मा उनी ‘पावर अफ स्पोर्ट इन ए क्राइसिस’ सम्बन्धी युनेस्कोको विश्वव्यापी प्रतियोगिताको फाइनलमा समेत पुगेकी थिइन। अफगानिस्तानमा पोलियो कार्यक्रममा ज्यान गुमाएका स्वयमसेवकहरु २४ फेब्रुअरी २०२२ मा अफगानिस्तानको तखार र कुन्दुज प्रान्तमा सशस्त्र बन्दुकधारीहरू गोली हानी मारेका लेपोलियो दिन गएका आठ स्वयमसेवकहरुलाई पनि सम्मानित गरिएको छ। ती पोलियो कार्यकर्ताहरूमध्ये चार जना महिला थिए। ती आठ स्वयंसेवक उत्तर-पूर्वी अफगानिस्तानमा घर-घर अभियानमार्फत हजारौं बालबालिकासम्म पुगेका थिए।

यी कार्यकर्ताहरूमा मोहम्मद जुबेर खलजाई, नजिबुल्लाह कोशा, शादाब योसुफी, शरीफउल्लाह हेमाती, हसिबा ओमारी, खादिजा अत्ताई, मुनिरा हाकिमी, रोबिना योसुफी र उनका भाइ शादाब समावेश छन्। आशा कार्यकर्ता सम्मानित विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) ले देशका ग्रामीण क्षेत्रमा स्वास्थ्य सुविधा उपलब्ध गराउने र कोभिडअवधिमा महामारीलाई नियन्त्रण गर्न अथक प्रयास गरेकोमा भारतका १० लाख महिला आशा कार्यकर्तालाई आइतबार सम्मान गरेको छ ।

यी आशा कार्यकर्ताहरूलाई भारत सरकारले मान्यता दिएको छ र ग्रामीण भारतमा स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्ने पहिलो एकाइहरू हुन्। तीमध्ये अधिकांश भारतमा महामारीको चरम समयमा कोरोना पीडितहरूको खोजी गर्न घर-घर गएक थिए । योही सासाकावा योहेई सासाकावा कुष्ठरोग उन्मूलनका लागि विश्व स्वास्थ्य संगठनका सद्भावना दूत र कुष्ठरोगबाट प्रभावित मानिसहरूको मानव अधिकारका लागि जापानका राजदूत हुन्। ४० वर्षभन्दा बढी समयदेखि उनले कुष्ठरोगका साथै यसको कलंक र सामाजिक भेदभावविरुद्धको विश्वव्यापी लडाइँ जारी राखेका छन्। जापानको सबैभन्दा ठूलो परोपकारी संस्था द निप्पोन फाउन्डेसनको अध्यक्षको रूपमा सासाकावा आधुनिक जापानमा निजी क्षेत्रद्वारा सार्वजनिक-हितका गतिविधिहरू मार्गदर्शन गर्ने अग्रगामी थिए।