इजरायल र हिजबुल्लाहको विवाद: को हुन् हसन नसरल्लाह ?

एजेन्सी

आइतबार, १३ असोज २०८१, ०९ : ४४
इजरायल र हिजबुल्लाहको विवाद: को हुन् हसन नसरल्लाह ?

एजेन्सी । इजरायलको लेबनानमा जारी आक्रमणमा हिजबुल्लाहका प्रमुख नेता हसन नसरल्लाह मारिएका छन् । हिजबुल्लाहले नै नसरल्लाह मारिएको पुष्टि गरेको छ ।

इजरायलले शुरु गरेको अहिलेको आक्रमणमा प्रमुख नेता नसरल्लाहसहित उनकी छोरी, हिजबुल्लाहका मिसाइल इकाईका प्रमुख मोहम्मद अली इस्माइल र उनका सहायक हुसेन अहमद इस्माइल पनि मारिएको दाबि गरिएको छ । इजरायलले लेबनानमा रहेका हिजबुल्लाहका केन्द्रहरुमा यस पटक विशेष तयारी गरेर आक्रमण गरिरहेको मिडिया रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

को हुन् हसन नसरल्लाह ? 

सन् १९६० मा गरिब शिया परिवारमा जन्मेका हसन नसरल्लाह लेबनानको राजधानी बेरुतको शार्साबोक क्षेत्रमा बस्थे । बाल्यकालदेखि नै धार्मिक कुरामा उनको विशेष रुचि थियो । उनी इरानमा जन्मेका इमाम सैयद मुसा सदरबाट धेरै प्रभावित थिए । सदरले लेबनानको शिया समुदायलाई सशक्त बनाउन सन् १९७४ मा 'वञ्चितहरूको आन्दोलन' सुरु गरेका थिए । लेबनानमा यसलाई ‘अमल’ भनेर चिनिन्थ्यो ।

१९७५ मा, लेबनानमा गृहयुद्ध सुरु भयो । सदरले दक्षिणी लेबनानलाई इजरायली आक्रमणबाट जोगाउन अमालको सशस्त्र विंग सुरु गरे । यसलाई लेबनानी प्रतिरोध ब्रिगेड नाम दिइएको थियो । त्यसपछि १५ वर्षीय नसरल्लाह पनि अमलमा सामेल भए । जब गृहयुद्ध चर्कियो, नसरल्लाहको परिवार आफ्नो जन्म गाउँ बाजोरीहमा सर्यो ।

डिसेम्बर १९७६ मा, नसरल्लाह शिया सेमिनरी (हवजा) मा अध्ययन गर्न इराकी शहर नजाफ गए । यहाँ उनले लेबनानी विद्वान सैयद अब्बास मौसावीलाई भेटे । नसरल्लाह र मौसावी १९७८ को सुरुमा इराकी बाथिस्टहरूले शियाहरूमाथिको क्र्याकडाउनको कारण लेबनान फर्कन बाध्य भएका थिए । मौसावीले लेबनानको बालबेकमा एउटा धार्मिक सेमिनार स्थापना गरे जहाँ नसरल्लाहले आफ्नो अध्ययन जारी राखे ।

सन् १९७९ मा अमलका अधिकारी बनेका नसरल्लाह र मौसावीले इरानमा इस्लामिक क्रान्तिको समयमा इमाम रुहोल्लाह खोमेनीलाई समर्थन गरेका थिए, जसले इरानको इस्लामिक गणतन्त्रको स्थापना गरेको थियो ।

इजरायल लेबनानविरुद्ध युद्ध सुरु गर्यो, हिजबुल्लाह गठन भयो

तीन वर्षपछि, जुलाई १९८२ मा, इजरायलले लन्डनमा आफ्ना राजदूत श्लोमो अर्गोभमाथि भएको घातक हमलाको बदलास्वरूप लेबनानमाथि आक्रमण गर्‍यो । बेरुतलाई १० हप्तासम्म घेरा हालेर सेप्टेम्बरमा इजरायलले लेबनान कब्जा गरेको थियो । यसमा धेरै प्यालेस्टिनीसहित २० हजार मानिसको मृत्यु भएको थियो ।

आक्रमणको प्रभावसँग लड्न, लेबनानी राष्ट्रपति इलियास सार्किसले राष्ट्रिय मुक्ति समिति गठन गरे । अमल नेता नबिह बेरी र लेबनानी सेनाका नेता बशीर गेमायल पनि यो समितिमा सामेल भए ।

तर अमलका सदस्यहरू मध्येका नसरल्लाह र मौसावीले त्यसो गरेनन्। उनले अमलले ठगी गरेको आरोप लगाए । सन् १९८२ मा संगठनबाट अलग भएका मानिसहरूले इरान र सिरियाको सहयोगमा हिजबुल्लाह गठन गरे ।