काठमाडौँ । भारतीय राज्यहरूले नेपालबाट सिधै बिजुली खरिद गर्ने बाटो खुलेको छ । भारतीय सञ्चारमाध्यमका अनुसार गत साताको बुधबार नयाँ दिल्लीमा भएको एक बैठकको सम्झौतापछि भारतीय राज्यले नेपालबाट सिधै बिजुली किन्ने बाटो खुलेको हो ।
दिल्लीमा सम्पन्न १४औँ ‘ज्वाइन्ट टेक्निकल टिम’(जेटीटी)को बैठकमा भएको सम्झौताअनुसार मा नेपाल र भारतीय राज्यले बिजुली खरिद बिक्री गर्न सक्ने भएका हुन् । यसअघि, नेपालले आफ्नो आन्तरिक माग धान्न भारतको विहारबाट बिजुली खरिद गर्दै आएको थियो ।
अब भने नेपालले समेत भारतको विहार र उत्तरप्रदेश राज्यमा सिधै बिजुली बेच्न सक्ने विद्युत् प्राधिकरणका प्रबल अधिकारीले बताए । उनले नेपालको विद्युत् प्राधिकरण र भारतीय राज्यस्तरीय सचिवको हस्ताक्षरबाटै बिजुली खरिद–बिक्री गर्न सक्ने बाटो खुलेको हो ।
सम्झौताअनुसार भारतका दुई राज्यले १३२ केभी क्षमताको प्रसारणलाइनको प्रयोग गरेर बिजुली किनबेच गर्न सक्नेछन् । यी प्रसारणलाइन नेपाल र भारतबीचका स्थानीय र क्षेत्रीय बिजुली व्यापारका पूर्वाधार हुन् । यसबाहेक, बैठकबाट नेपाल र भारतले ढल्केबर–मुज्जफरपुर क्रस बोर्डर ट्रान्समिसनलाइनको बिजुली व्यापार क्षमता बढाउने सहमति समेत गरेका छन् ।
यद्यपि, नेपालबाट बिजुली किन्न चाहने राज्यले भारतको नियामकीय निकायसँग अनुमति माग्नुपर्छ । भारतको विद्युत् प्राधिकरणबाट स्वीकृति पाएपछि राज्यहरूले सिधै १३२ केभी क्षमताको प्रसारणलाइनमार्फत बिजुली खरिद–बिक्री गर्न सक्ने प्रावधान बनेको हो । यो सम्झौताबाट मुख्यतः दुई डेडिकेटेड प्रसारणलाइनमार्फत विहार र उत्तर प्रदेशमा बिजुली किनबेच हुन्छ ।
नेपाल र भारतबीच १३२ केभी क्षमताको नउतन्वा–मैनैया र कोहलपुर–नानपारा प्रसारणलाइन सम्पन्नको चरणमा छन् । यी प्रसारणलाइन ४०० केभी क्षमताको ढल्केबर– मुज्जफरपुर प्रसारणलाइनले जस्तै क्षमताअनुसारको आयात–निर्यातको काम गर्नेछन् ।
भारतको सतलज जलविद्युत निगमले यतिबेला नेपालमा ९०० मेगावाट क्षमताको अरुण तेस्रो जलविद्युत आयोजना बनाइरहेको छ । यो आयोजनाबाट उत्पादित बिजुली भारत लग्न ४०० केभी क्षमताको ढल्केबर–सीतामरही प्रसारणलाइन निर्माणाधीन अवस्थामा छ । जसले २ हजार मेगावाट बिजुली बोक्ने क्षमता राख्छ ।
भारतले नेपाललाई यो प्रसारणलाइनमार्फत समेत बिजुली बिक्रीको अनुमति दिने चरणमा छ । यो प्रसारणलाइन अरुण तेस्रोसहित अन्य दुई आयोजनाबाट उत्पादित बिजुली बिक्रीका लागि बनाइएको हो । हाल नेपाल र भारतबीच भइरहेको बिजुली खरिद बिक्री ढल्केबर–मुजफ्फरपुर प्रसारणलाइनमार्फत बाटै मात्रै भइरहेको छ ।
दिल्लीमा सम्पन्न बैठकले यो प्रसारणलाइनको क्षमता ६०० मेगावाटबाट ८०० मेगावाट निर्धारण गरिएको छ । यसअनुसार यो प्रसारणलाइनको प्रयोगबाट नेपालले ८०० मेगावाट बिजुली किनबेच गर्न सक्छ । यसबाहेक, यतिबेला नेपाल र भारत बिजुली व्यापारका लागि अन्य व्यापार पूर्वाधार निर्माणको तयारीमा जुटेका छन् ।
दुई महिनामा साढे ५ अर्बको बिजुली बिक्री
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले दुई महिनामा साढे ५ अर्ब रुपैयाँ बराबरको बिजुली बिक्री गरेको छ । साउन र भदौ महिनामा नेपालबाट भारततर्फ ५ अर्ब ४३ करोड रुपैयाँको बिजुली बिक्री भएको हो । साउनमा १ अर्ब ९४ करोड ८४ लाख र भदौमा ३ अर्ब ४८ करोड ४८ लाख रुपैयाँको बिजुली भारतमा बिक्री भएको प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङले बताए ।
साउन प्राधिकरणले औसतमा प्रतियुनिट ८।१२ रुपैयाँ र भदौमा १२।२७ रुपैयाँमा भारत बिजुली बिक्री गरेको छ । दुई महिनाको समग्र औसत विद्युत् बिक्री दर प्रति युनिट १० रुपैयाँ ३७ पैसा छ । भारतको नियामकीय निकायले नेपालबाट ६३१ मेगावाट बिजुली किन्न अनुमति दिएको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस
सफल खबर संवाददाता
शनिबार, ०६ असोज २०८०, १४ : ३८
लेखकबाट थप
सम्बन्धित समाचारहरु
दुई महिनामा साढे ७ अर्बको बिजुली भारत निर्यात
नेपालको बिजुली बंगलादेश निर्यातको तयारी, सम्झौतामा आज हस्ताक्षर
गोसाईकुण्डमा पहिलो पटक पुग्यो राष्ट्रिय ग्रिडको बिजुली
बिजुली पुगेपछि पटुकेबासी खुसी
रोल्पाका विकट गाउँमा बल्यो बिजुली
रोल्पाका विकट गाउँमा बिजुली बल्यो