महाशिवरात्रि पर्व : यस कारण मनाइन्छ

काठमाडौं । आराध्यदेव भगवान् श्रीपशुपतिनाथप्रतिको यो एक किसिमले आराधना र सम्मान पनि हो भन्दा अत्युक्ति हुँदैन । महाशिवरात्रि पर्व भगवान् शिवको आराधनाको प्रमुख दिन हो ।

भनिन्छ, समुद्र मन्थनबाट निस्किएको विष पिएर भगवान् शिवले यो सृष्टिलाई ठूलो संकटबाट बचाएका थिए । यही सम्झनामा महाशिवरात्री मनाइन्छ । सागर मंथनबाट निस्केको विषलाई पिएर भगवान् शिवको गला निलो भएको थियो । जसका कारण भगवान् शिवलाई निलकन्ठ पनि भनिन्छ  ।

शास्त्रअनुसार पार्वती र शिवको विवाह फागुन मास कृष्ण पक्षको चतुर्दशी तिथिमा भएको थियो । भनिन्छ, यो दिन भगवान् शिवको पूजा आराधना गर्नाले भगवान् शिव छिट्टै प्रसन्न हुन्छन् । महाशिवरात्रीको व्रत बस्नाले यदि कसैको विवाहमा बाधा–अड्चन आएको छ भने समस्त बाधा अड्चनहरू कम हुन्छ र छिट्टै विवाह हुन्छ भन्ने  एउटा मान्यता रहेको छ ।

त्यसतै, पौराणिक मान्यता अनुसार महाशिवरात्रीको दिन भगवान् शिवले आफ्नो शिव लिङ्ग सवरुपमा प्रकट भएका थिए । त्यो समयमा सबैभन्दा पहिले उनको यो स्वरूपको विधिपूर्वक पूजा–अर्चना गर्ने बम्हा र विष्णु थिए । यही कारणले महाशिवरात्रीको दिन विशेष प्रकारले शिव लिङ्गको पूजा आराधना गर्ने विधान रहेको छ ।

शिवरात्रिमा पशुपतिनाथकै दर्शन किन ?

महाशिवरात्रिमा देशभरका शिवालयमा दर्शनार्थीको ठूलो घुइँचो लाग्छ । तर विशेषरुपमा काठमाडौंको पशुपतिनाथमा धेरै दर्शनार्थी देश विदेशबाट आउँछन् ।  

पशुपति नाथकै दर्शन किन गर्ने त ? ‘४ धाम घुमिसकेपछि पशुपतिको दर्शन गरेर मात्र तीर्थयात्रा पूरा हुन्छ । त्यसैले पनि पशुपतिकै दर्शन गर्न देशका विभिन्न स्थान र विदेशबाट पनि दर्शनार्थी आउने उल्लेख गरिन्छ । पशुपतिनाथको दर्शनले पशुत्वभाव नष्ट हुन्छ भन्ने मान्यता छ । पशु भाव हटेर चेतनाको जागृत हुने भएकाले पशुपतिनाथको दर्शन गरिन्छ।

फाल्गुण कृष्ण चतुर्दशीमा पर्ने महाशिवरात्री त भगवान् पशुपतिनाथकै प्रिय दिन, व्रतहरूको राजा नै भएको चाड भएकाले पनि सबै हिन्दुले महत्त्वपूर्ण दिनका रूपमा लिन्छन् ।